هنر درخشیدن، راز کاشیهای لعابدار
کاشی لعاب دار نقش مهمی در عرصه معماری و طراحی داخلی داشته و با بازی رنگ و نور، فضایی زیبا و چشمنواز را برای مخاطب خلق میکند. با استفاده از درخششی که این مصالح دارند میتوانید جلوه بینظیری به فضایی که قصد دیزاین آن را دارید، ببخشید. اما تابهحال فکر کردهاید که راز این درخشندگی و زیبایی چیست؟
درواقع باید گفت که هنگام ساخت کاشیهای لعابدار یک لایه شیشهای به نام لعاب روی آنها پخته میشود و همین فرمول ویژه علت جلا و جذابیت این محصول بهشمار میآید.لازم است بدانید که خرید کاشی لعاب دار علاوهبر تاثیر شگفتانگیزی که در زیباسازی محیط دارند، با فناوری پیشرفتهای که برای تولید آنها استفاده میشود، دربرابر عواملی چون باکتری و آلودگی نیز مقاوم هستند. بهطور کلی این محصول با کیفیت و استحکامی که دارد برای ساختوساز از بهترین گزینه محسوب میشود.
با توجه به تمام مزایای این کاشیها، قصد داریم در این مقاله به صفرتاصد طرز تهیه تا کاربرد این محصول بپردازیم.پس از اتمام این مطلب میتوانید تصمیم قطعی خود را برای خرید مصالح مورد نیازتان بگیرید. ما یعنی مجموعه هیربدنگاره پس از سالها مرمت و کاشیکاری سنتی در سازههای مهمی چون حرم امام رضا، مسجد گوهرشاد، هتل توریستی توس و مسجد جامع یزد، میتوانیم بهترین تجارب کاری را در اختیار شما بگذاریم.
در هیربدنگاره شما امکان خرید کاشی لعاب دار یا لعابی را هم دارید. شما می توانید از دسته محصولات و طرح های لعاب دار طرح مورد نظر خود را انتخاب کرده و سپس از طریق تماس با ما ثبت سفارش کنید.
جایگاه کاشیهای لعابدار در تاریخ
قدیمیترین کاشیهای لعابدار کشفشده به فرهنگ معماری مصر و کاشی لعابیهای فیروزهای مقابر فراعنه برمیگردد. اما پس از آن خاورمیانه از دیگر مهدهای استفاده از کاشی لعابدار بوده که کاشیهایی با ترکیبات کوارتز در معماری آنها دیده شده که به لعاب کاشیهای امروزی نزدیکتر هستند.
کشور ایران در گذشته از بزرگترین تولیدکنندگان کاشیهای لعابدار بوده و در معماری بناهای اکثر تمدنهای گوناگون این سرزمین از کاشی سنتی استفاده شده است. مردم ایران اولین بار برای ساخت معبد چغازنبیل شوش، 1250 سال قبل میلاد از کاشی لعاب دار بهره بردند و با استفاده از کاشیهای آبی فیروزهای و سبز در نمای این سازه دوره ایلامیان، چهرهای فاخر به این معبد بخشیدند.
از دیگر نمونههای چشمگیر بهکارگیری کاشی لعابدار سنتی میتوان به نمای بناهای تمدن هخامنشیان اشاره کرد. کاخهای عظیمی که در دوره داریوش بهکمک هنرمندان و معماران ایرانی ساخته شدند، تماما مزین به این کاشیها هستند.
کاشیهای لعابدار حتی در تمدنهای کهنی چون آشور و بابل مورد علاقه هنرمندان بودند اما اوج استفاده از این هنر در تاریخ معماری، مربوط به زمان ورود اسلام و آغاز شکلگیری فرهنگ اسلامی است. با این حال کاشیهای سنتی با طرحهای اسلیمی مانند کاشی لعابی اصفهان مختص نمای ساختمان بودند و فرهنگ استفاده از این کاشیها در طراحی داخلی مربوط به دوره ما است.
طرز ساخت کاشی لعاب دار
لعاب پوششی شیشهای مانند بوده که روی سطح سرامیک و کاشی قرار میگیرد. برای تهیه کاشی لعابدار ابتدا ماده خشک لعاب را آسیاب کرده و سپس با افزودن آب، خمیری رقیق یا دوغاب از آن بهوجود میآید.
بعد از آن لعاب بهدست آمده، با روشهای گوناگونی روی بدنه سرامیک و کاشی را میپوشاند. در نهایت کوره را روی درجه حرارت مشخص قرار داده و تا دمای معینی کاشی را میپزند. خروجی این کار محصولی با زیبایی و درخشندگی فوقالعاده است که استحکام و مقاومت کافی دارد.
لازم است بدانید که علت استحکام لعاب اصلا چسبندگی آن نیست. این ماده در تماس با سفال کاملا جذب خاک رس شده و سپس با پخته شدن در دمای مشخص تبدیل به لایهای محکم روی سطح کاشی میشود.
کاشی لعابدار و بدون لعاب چه تفاوتی دارند؟
لعاب پوشش نازک و مقاومی است که زمان ساخت کاشی همراه با آن پخته میشود. این ماده شیشهای علاوهبر مقاومسازی کاشی، جلوهای زیبا و درخشان به آن هدیه میکند. در ادامه برای اطلاع از تفاوت کاشی لعاب دار با نوع بدون لعاب آن با ما همراه باشید.
- کاشی لعابدار پیش از پخت در دمای بالای 1000 درجه با ماده لعاب پوشانده شده و بعد وارد کوره میشود اما در مقابل کاشی بدون لعاب به حالت خشتی در کوره پخته میشود.
- سطح کاشی لعابدار برخلاف پوشش پرخلل کاشی بدون لعاب، بسیار صافتر و صیقلیتر است.
- کاشیهای لعابدار از ضخامت و چگالی کمتری نسبت به کاشیهای بدون لعاب برخوردار هستند.
- روی نوع لعابدار این کاشی میتوان طرح و نقشهای مختلف بیشتری اعمال کرد.
- کاشیهای لعابی در سازههای تجاری و مسکونی کاربرد دارند ولی مدل بدون لعاب آنها در فضاهای بیرونی استفاده شده و ظاهر نوستالژی و آنتیکی به فضا میدهد.
کاشی لعابی، یک تیر و چندین نشان
ماده لعاب هنگام برخورد با سفال کاشی درون خاک رس آن نفوذ میکند و تمام سطح کاشی را بهخوبی میپوشاند. اما ضرورت بهکارگیری از لعاب کاشی چیست؟ صفات بینظیری که کاشی سنتی دارد به شرح زیر است:
- استحکام و دوام بالا در برابر ضربه
- درخشان و زیبا
- ضدآلودگی و باکتری
- تمیزکاری سریع و نگهداری آسان
- مقاوم در برابر عوامل محیطی چون دما و رطوبت
با این مزایای رقابتی کاشی لعابدار در داخل و خارج ساختمان از بهترین مصالح برای کار کردن است. بهعنوان مثال فرض کنید که میخواهید نمای بیرونی بنای شما زیبا و مقاوم دربرابر دمای محیط باشد یا قصد طراحی کابینتهای یک آشپزخانه را دارید و نیاز اصلی شما استحکام دربرابر اجسام تیز آشپزی و رطوبت محیط است، در تمام این سناریوها بهترین گزینه این است که از کاشی لعابدار استفاده کنید.
اگر قصد تهیه کاشی لعاب دار را داشتید، میتوانید با مشاوران مجموعه هیربد نگاره مشورت کنید، کار اصلی ما کاشیکاری، آجرکاری، آینهکاری و گچکاری با روش سنتی است و میتوانیم از صفرتاصد ساخت، اجرا و نصب کاشیهای لعابدار شما را یاری کنیم.
کاربرد کاشی لعاب دار در معماری
همانطور که پیشتر به آن پرداختیم کاشی لعابدار سنتی با مزایای منحصربهفردی که دارد میتواند بهترین انتخاب برای اجرا در پروژههای مختلف باشد. در این قسمت شما را با کاربردهای مختلف این محصول آشنا خواهیم کرد.
• دکوراسیون مکانهای عمومی: در مکانهایی مانند هتلها، رستورانها، مرکزهای خرید و حتی مساجد میتوان از درخشنگی و براقیت این کاشیها برای باشکوه و لوکس بهنظر رسیدن فضا استفاده کرد.
• دیوارهای خارجی و داخلی فضا: زیبایی و مقاومت کاشی لعابدار آن را مناسبترین انتخاب برای بهکارگیری در نمای خارجی و دیوارهای داخلی میکند.
• کفپوش محیطهای مرطوب: در فضاهایی مثل استخر، حمام و آشپزخانه عموما از کاشی معدنی لعابدار (سرامیکی) استفاده میشود زیرا بیشترین مقاومت را در مقابل رطوبت و چربی دارند.
انواع کاشی لعاب دار سنتی
هنر کاشیکاری در ایران دارای سبکها و انواع مختلفی است که هر کدام کاربرد و ویژگیهای مختص به خودشان را دارند. پیش از طراحی دکوراسیون بهتر است ابتدا با معروفترین مدلهای کاشی لعابدار از دوران ایران باستان تا به امروز آشنا شوید.
- کاشی معرق: این کاشی لعابدار از کنار هم قرار گرفتن قطعات تراشخورده کوچک و رنگی ساخته میشود. در حکاکی این کاشی بیشتر از طرحهای اسلیمی استفاده شده و مناسب بهکارگیری در زیارتگاهها و مساجد هستند. حرم امام رضا معروفترین نمونه این مدل از کاشیکاری است.
- کاشی لعاب دار هفترنگ: برای تهیه این مدل از کاشی ابتدا نقش مورد نظر روی کاغذ طراحی میشود و سپس خطوط طراحی را سوراخ کرده و آن را روی کاشی میکشند. در مرحله بعد با لعاب و اکسید کار را قلمگیری میکنند و در انتها پیش از پختن کاشی، رنگها را روی سطح آن اعمال میکنند. این کاشی از مدل معرق مقرونبهصرفهتر است و در مکانهایی که نیاز به رنگهای مختلف و طرحهای نامحدود بوده، استفاده میشوند.
- کاشی معقلی: این مدل نیز با کنار هم قرار گرفتن تکههای ریز ساخته میشود و ابعاد بسیار کوچکتری نسبت به دو کاشی دیگر دارد. اصلیترین تفاوت کاشی معقلی با کاشی معرق در این است که در سبک کاشیکاری معرق از اشکال دقیق هندسی و اکثرا مربع و مستطیل استفاده میشود. این مدل به علت سایزی که دارد، اغلب با آجر ترکیب میشود تا مقاومت آن دربرابر سرما و گرما بالا برود. از مهمترین نمونههای این نوع کاشیکاری میتوان به بناهای تاریخی مشهد، آرامگاه سوخته نیشابور و مسجد جامع اصفهان اشاره کرد.
نکات نگهداری و نظافت کاشی لعابی
کاشیهای سنتی مقاومت بسیار بالایی دارند اما با نگهداری درست از آنها و رعایت چند نکته زیر میتوانید عمر طولانی محصول را تضمین کنید.
- استفاده از تمیزکننده ملایم: بههیچ عنوان برای نظافت سطوح کاشی از شویندههای اسیدی و قوی استفاده نکنید. تنها کافی است برای تمیز کردن کاشی لعابدار از شویندههای ملایم بههمراه آب گرم استفاده کنید.
- پاک کردن فوری لکهها: برای جلوگیری از آسیب دیدن لعاب، بهتر است برای نظافت لکهها به ویژه مواد غذایی و چربیها، خیلی سریع اقدام کنید.
- خشک کردن سطح: خشک کردن کاشی لعاب دار با پارچهای نرم و تمیز، مانع از ایجاد لکههای آب و نفوذ رسوبات میشود.
- اعمال لایه محافظتی: میتوانید برای پیشگیری از خطوخش افتادن روی کاشیها و کاهش درخشش آنها از مواد پوشاننده محافظتی بهره ببرید.
- نظافت درزها: فرورفتگیها و درزها محل تجمع بیشترین آلودگی هستند. برای همین فراموش نکنید که با یک اسفنج نرم یا مسواک بههمراه محلولهای مناسب، برای تمیز کردن این نواحی اقدام کنید.
با رعایت این نکات، کاشی لعابدار شما میتواند سالهای طولانی با حفظ مقاومت و درخشش در ساختمان دوام بیاورد.
تنوع رنگی کاشی لعاب دار
یکی از عوامل تاثیرگذار در جذابیت کاشی رنگ آنها است. کاشی لعابی دارای طیف متنوع و مختلفی از رنگها بوده و برای دکوراسیون کردن بسیاری از فضاهای داخلی و خارجی مناسب هستند. در این بخش سه مورد از پرطرفدارترین رنگهای این محصول را با هم مورد بررسی قرار خواهیم داد.
- کاشی سنتی فیروزهای: این رنگ محبوبترین رنگ معماران ایرانزمین بوده که از ترکیب سه رنگ آبی، سبز وکمی زرد بهدست میآید. این رنگ بهجز ایران در کشورهای غربی نیز استفاده میشود و نماد اقیانوس و آبهای آزاد است. در معماری شرقی اما این رنگ نماد انرژی، سلامتی و درمان بوده و به صورت تنها یا ترکیبشده با مصالحی چون آجر در بیشتر سازههای معماری بهچشم میخورد.
- کاشی سنتی سبز: سبز این روزها رنگی مدرن و پرطرفدار به حساب میآید و استفاده کاشیهایی به این رنگ در طراحی معماری موجب سرزنده بهنظر رسیدن محیط اطراف میشود. این رنگ دارای طیف وسیعی از قبیل فسفری، یشمی، لجنی و… است، اما باید گفت که کلهغازی محبوبترین سبز بین انواع کاشی لعاب دار سنتی بوده و در کافه و رستورانها کاربرد بسیاری دارد. از نظر نمادشناسی این رنگ سمبلی از تعادل، تازگی و تجدید حیات است، بههمین دلیل رنگ سبز در کسبوکارهای حوزه سلامت بسیار پرطرفدار است زیرا موجب کاهش اضطراب و افزایش صمیمیت محیط میشود.
- کاشی سنتی لاجوردی: سومین رنگ پرکاربرد در کاشیهای لعابدار آبی لاجوردی است که بدون اغراق در نماهای تمام بناهای تاریخی از آن استفاده کردهاند. این رنگ نماد قدرت و صلابت است و استفاده از آن در دکوراسیون فضا، سبب لوکستر دیده شدن محیط میشود.
طرحهای کاشی سرامیک لعاب دار
پس از رنگ مهمترین المان زیبایی کاشیهای لعابدار، طرح حکشده روی آنها است. طرحهای کاشیها در ایران با گذر کردن از ادوار تاریخی مختلف دستخوش تغییرات بسیاری شدند. بهعنوان مثال در سالهای پیش از اسلام از نگارههای حیوانات و انسانها برای طراحی کاشیها استفاده میکردند اما بعد از آن این طرحها جای خودشان را به اشکال اسلامی دادند.
امروزه نیز طراحیهای کاشیها بسیار وابسته به محیطی هستند که قرار است در آن تعبیه شوند. کتیبههای خطی، گل و مرغ، اشکال هندسی، خطهای اسلیمی و طرحهای مینیاتوری از رایجترین حکاکیهایی هستند که در شهرهایی چون شیراز، مشهد، اصفهان، یزد و… به تولید انبوه میرسند.
مهمترین نکته برای انتخاب طرح کاشی این است که ابتدا کاربردتان را درنظر بگیرید، مثلا برای دکوراسیون فضاهای مدرن از طرحهای مراکشی و برای زیباسازی نمای مسجدها میتوانید از کتیبههای خطی یا خطهای اسلیمی استفاده کنید.
حرف آخر
طبق مطالب مرورشده کاشیهای لعابدار از بهترین مصالحی هستند که میتوانید برای ساخت سازه و دکوراسیون داخلی از آنها بهره ببرید. لعاب تنها مقاومت کاشی را افزایش نمیدهد بلکه جلوه بصری بینظیری به این محصول هدیه میکند که با استفاده از آن میتوانید جذابترین نماهای ساختمانی را خلق کنید.
در انتها مفتخر هستیم که تا پایان این مقاله همراه ما بودید، امیداریم که مطالب مفیدی درباره کاشی لعاب دار در اختیار خالقان زیبایی و هنر قرار داده باشیم. اگر قصد کاشیکاری سنتی یا تهیه انواع کاشیهای لعابدار را داشتید به سایت ما حتما سر بزنید، مشاوران مجموعه همیشه آماده پاسخگویی به پرسشهای فنی شما هستند. برای ما بنویسید که بین مواردی که در مقاله نام بردیم کدام طرح و رنگ از کاشیها را انتخاب میکنید.