ایران همواره مهد یکی از زیباترین و اصیلترین صنایع دستی، یعنی کاشیکاری سنتی بوده است. در این میان، کاشی سنتی اصفهان با نقش و نگارهای بیبدیل و ترکیب رنگهای چشمنواز، جلوهای از هنر دیرینه ایرانی را به نمایش میگذارد. قدم زدن در کوچههای این شهر، ما را به سفری در دل تاریخ میبرد، جایی که کاشیهای هفترنگ، معرق و معقلی، جلوهای از شکوه معماری اسلامی و ایرانی را به تصویر میکشند. اگر شما هم سوال کاشی سنتی از کجا بخرم ، را دارید پیشنهاد ما به شما، مجموعه هیربدنگاره است. این مجموعه از پیشگامان اجرای پروژههای سنتی در ایران است که با حفظ اصالت هنر کاشیکاری، در بازسازی و تزیین بناهای مذهبی و تاریخی، همچون مسجد گوهرشاد و مسجد جامع یزد، نقش بسزایی داشته است.
بررسی انواع کاشی سنتی اصفهان
کاشی سنتی اصفهان شامل سبکهای متنوعی است که هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند:
- کاشی معرق
کاشی معرق یکی از قدیمیترین و زیباترین سبکهای کاشیکاری است که با بریدن و چیدن قطعات کوچک کاشی در کنار یکدیگر ایجاد میشود. این نوع کاشیکاری که بیشتر در مساجد و اماکن مذهبی دیده میشود و دارای استحکام بالایی است.
- کاشی معقلی
کاشی معقلی ترکیبی از آجر و کاشی است که با ایجاد الگوهای شطرنجی، ظاهری زیبا و منحصربهفرد به بناها میبخشد. این سبک بیشتر در نوشتن آیات قرآنی و اسامی متبرکه به کار میرود. یکی از ویژگیهای بارز کاشی معقلی، هماهنگی آن با خط کوفی است.
- کاشی هفت رنگ
کاشی هفت رنگ اصفهان یکی از رایجترین انواع کاشی سنتی است که در معماری مدرن نیز کاربرد فراوان دارد. در این سبک، طرحها ابتدا بر روی کاشی کشیده شده و سپس با رنگهای لعابی رنگآمیزی میشوند. کاشیهای هفت رنگ به دو دسته تقسیم میشوند:
- کاشی هفت رنگ غیرتکرار: در این نوع کاشی سنتی اصفهان، طرحها بدون تکرار اجرا میشوند و بیشتر در طراحی محرابها و کتیبههای قرآنی به کار میروند.
- کاشی هفت رنگ تکرار: در این سبک، الگوهای طراحی بهصورت متوازن و تکراری بر روی کاشیها نقش میبندند که بیشتر در مساجد و اماکن عمومی مورد استفاده قرار میگیرند.
- کاشی مقرنس
ترکیبی از معماری و هنر کاشیکاری است که در آن کاشیها بهصورت لایهلایه و برجسته اجرا میشوند. این سبک از دوره ساسانیان رواج یافته و در دوران صفویه به اوج زیبایی خود رسیده است. از کاشی مقرنس معمولاً در تزیین ایوانها، گنبدها و سردر مساجد استفاده میشود.
- کاشی مشبک
بهعنوان یکی از هنریترین سبکهای کاشیکاری، در طراحی پنجرههای سنتی و محرابها مورد استفاده قرار میگیرد. در این سبک، کاشیها بهگونهای کنار هم قرار داده میشوند که امکان عبور نور از میان آنها فراهم باشد.
قیمت کاشی سنتی اصفهان
کاشیهای سنتی اصفهان یکی از نمادهای هنر و معماری ایرانی هستند که به دلیل دستساز بودن و ظرافت خاصی که در ساخت آنها به کار میرود، در زمره آثار فاخر این شهر محسوب میشوند. اما قیمت کاشیهای سنتی بسته به عوامل مختلفی متفاوت است:
- جنس و متریال بدنه کاشی
جنس بدنه تأثیر مستقیم بر قیمت کاشی دارد:
کاشی سرامیکی: سرامیک یکی از محبوبترین گزینهها برای ساخت کاشی سنتی است. این ماده مقاومت بالایی در برابر رطوبت و حرارت دارد و دوام بیشتری نسبت به سایر متریالها دارد. قیمت کاشیهای سرامیکی معمولاً بالاتر است.
کاشی سفالی: کاشیهای ساختهشده بر پایه سفال ارزانتر هستند، اما استحکام کمتری دارند.
کاشی چینی: برخی کاشیهای سنتی از جنس چینی ساخته میشوند که مقاومت بسیار بالایی دارند و به همین دلیل گرانتر هستند.
کاشی سنگی: برخی کاشیهای سنتی با استفاده از سنگهای طبیعی تولید میشوند که به دلیل زیبایی و دوام بالا، قیمت بالاتری دارند.
- کیفیت ساخت و میزان جزئیات در طراحی
عامل موثر بر قیمت کاشی سنتی اصفهان روش تولید است:
کاشیهای دستی: در این روش، هنرمندان بهصورت دستی نقوش را روی کاشی طراحی و رنگآمیزی میکنند. این کاشیها به دلیل ظرافت بالا، یکنواختی در رنگها و دقت در طرح قیمت بالاتری دارند.
کاشیهای صنعتی: در تولید صنعتی، طرحها با دستگاههای چاپ دیجیتال یا سیلک اسکرین روی کاشی چاپ میشوند. این کاشیها ارزانترند اما جزئیات و کیفیت رنگ بهاندازه نمونههای دستساز نیست.
- نوع لعابکاری
لعابکاری یکی از مهمترین مراحل در ساخت کاشی سنتی است و بر دوام، زیبایی و قیمت نهایی تأثیر دارد. لعابکاری در انواع متعددی وجود دارد:
لعاب شفاف و براق ، لعاب مات ، لعاب برجسته ، ابعاد و ضخامت کاشی
ابعاد و ضخامت کاشی تأثیر مستقیمی بر قیمت دارد. کاشیهای ضخیمتر مقاومت بیشتری دارند و در مکانهای پرتردد مانند مساجد و اماکن عمومی استفاده میشوند، بنابراین گرانتر هستند.
کاشی سرامیک های سنتی اصفهان متفاوت هستند؟
کاشی و سرامیک سنتی اصفهان در نگاه اول ممکن است شباهت زیادی به هم داشته باشند، اما از نظر جنس بدنه و کاربرد تفاوتهای مهمی دارند.
- جنس و مقاومت بدنه: کاشیهای سنتی اصفهان به دلیل بدنهی ضعیفتر، بیشتر برای دیوارها و سطوحی که تحت فشار زیادی نیستند، مناسب خواهند بود. در مقابل، سرامیک سنتی اصفهان دارای بدنهای مستحکم و مقاوم در برابر فشار و ضربه است که آن را برای فضاهای پرتردد مانند کف ساختمانها ایدهآل میکند.
- مقاومت در برابر آب و رطوبت: سرامیک سنتی اصفهان به دلیل جذب آب کمتر، انتخاب بهتری برای مکانهای مرطوب مانند حمام و آشپزخانه است. در حالی که کاشیها به دلیل تخلخل بیشتر، در برابر رطوبت آسیبپذیرتر هستند.
- کاربرد: کاشی سنتی اصفهان بیشتر برای تزئین دیوارها و سطوح عمودی استفاده میشود، اما سرامیک به دلیل استحکام بالا در کف ساختمان، محوطههای پرتردد و حتی فضاهای خارجی کاربرد دارد.
مزیتهای استفاده از کاشی سنتی اصفهان
کاشیهای سنتی اصفهان یکی از زیباترین و اصیلترین متریالهای معماری ایرانی محسوب میشوند که علاوه بر جلوهی هنری، از مزایای متعددی برخوردار هستند.
- اصالت و هویت تاریخی : کاشیهای سنتی اصفهان ریشه در معماری تیموریان و صفویان دارند و سبک خاص خود را حفظ کردهاند. از جمله نمونههای بارز این هنر میتوان به کاشیکاریهای مسجد امام اصفهان اشاره کرد. این کاشیها با بهرهگیری از طرحهای قدیمی، اصالت و هویت تاریخی را در معماری حفظ میکنند.
- زیبایی و جلوهی هنری : استفاده از کاشی سنتی، جلوهای خاص و ماندگار به فضا میبخشد. این کاشیها با طرحهای هندسی، اسلیمی و خطاطی، جلوهای منحصربهفرد دارند و نمایی چشمنواز ایجاد میکنند.
- مقاومت بالا و دوام زیاد : کاشیهای سنتی اصفهان در برابر عوامل مختلفی مانند خراشیدگی، حرارت، نور خورشید و گذر زمان مقاومت بسیار بالایی دارند. به همین دلیل، انتخابی ایدهآل برای فضاهای داخلی و خارجی محسوب میشوند.
- ضد آب و مناسب برای محیطهای مرطوب : کاشیهای سنتی، بهویژه کاشیهای هفت رنگ، دارای سطحی مقاوم در برابر آب و رطوبت هستند. این ویژگی باعث شده است که از این کاشیها در حمامها، گرمابههای قدیمی و حتی نمای بیرونی ساختمانها استفاده شود.
- مقرونبهصرفه بودن : در مقایسه با دیگر کاشیهای هنری مانند کاشی معرق، کاشیهای هفت رنگ از نظر هزینه بهصرفهتر هستند. این ویژگی باعث شده است که بسیاری از معماران و سازندگان برای کاهش هزینههای پروژه، کاشی سنتی اصفهان را به عنوان گزینهی اقتصادی و در عین حال زیبا انتخاب کنند.
بررسی طراحی موجود در کاشیهای سنتی اصفهان
کاشیهای سنتی اصفهان از لحاظ طراحی دارای تنوع بینظیری هستند که ریشه در تاریخ و فرهنگ ایرانی اسلامی دارد:
- طرحهای اسلیمی
یکی از مهمترین و رایجترین طرحهای مورد استفاده در کاشیهای سنتی اصفهان، طرح اسلیمی است. این نقوش که در هنر نگارگری ایرانی ریشه دارند، شامل اشکالی شبیه به پیچک، شاخه و برگ هستند. در کاشیهای سنتی، طرحهای اسلیمی معمولاً به صورت ترکیبی با سایر نقوش مانند ختایی به کار میروند و در مساجد، اماکن مذهبی و بناهای تاریخی جلوهای خاص ایجاد میکنند.
- طرحهای ختایی
در طراحی کاشیهای سنتی اصفهان، طرح ختایی نیز به طور گسترده دیده میشود. این طرحها که از شاخهها و ساقههای درختان الهام گرفته شدهاند، دارای خطوط مارپیچ و منحنیهای زیبایی هستند که تفاوت آشکاری با نقوش اسلیمی دارند. در حالی که اسلیمیها بیشتر متکی بر اشکال گل و برگ هستند، طرحهای ختایی پویایی بیشتری دارند و جلوهای طبیعیتر به کاشیها میبخشند.
- کتیبههای خطی و نوشتههای قرآنی
یکی دیگر از ویژگیهای برجسته در کاشیهای سنتی اصفهان، کاشی نوشته است که شامل کتیبههای خطی با مضامین قرآنی و مذهبی میشود. این نوع کاشیها از زمان ورود اسلام به ایران رواج پیدا کردند و به طور گسترده در نمای مساجد، مدارس دینی و اماکن متبرکه به کار گرفته شدند. خط ثلث، کوفی و نستعلیق از جمله سبکهای رایج در این نوع کاشیکاری هستند.
- طرحهای گلدانی و نقوش هندسی
علاوه بر طرحهای اسلیمی و ختایی، کاشیهای سنتی اصفهان شامل طرحهای گلدانی و نقوش هندسی نیز هستند. این طرحها که اغلب در کاشیکاری بناهای مسکونی، رستورانها و مراکز فرهنگی استفاده میشوند، ترکیبی از هنر ایرانی و تأثیرات معماری اسلامی را به نمایش میگذارند. در طرحهای مسجدی و اماکن مذهبی، اغلب از گرههای هندسی پیچیده و کتیبههای قرآنی کاشی سنتی اصفهان استفاده میشود، در حالی که برای فضاهای عمومی و مسکونی، طرحهای سادهتر و مراکشی رواج بیشتری دارند.
جمعبندی
کاشیهای سنتی اصفهان یکی از اصیلترین و زیباترین صنایع دستی ایران محسوب میشوند که با نقشونگارهای هنری خود جلوهای بینظیر به معماری ایرانی و اسلامی بخشیدهاند. این کاشیها در سبکهای مختلفی مانند معرق، معقلی، هفترنگ، مقرنس و مشبک تولید میشوند و هر کدام کاربردهای خاصی دارند. مزایای کاشی سنتی شامل اصالت تاریخی، زیبایی هنری، دوام بالا، مقاومت در برابر آب و حرارت و مقرونبهصرفه بودن است. این کاشیها با طرحهای متنوعی مانند اسلیمی، خطاطی و هندسی تولید میشوند و جلوهای منحصربهفرد به فضاهای داخلی و خارجی میبخشند. مجموعه هیربدنگاره در زمینه اجرای پروژههای کاشیکاری سنتی ، آجرکاری، گچکاری و ساخت گنبد و گلدسته فعالیت میکند و مرجعی عالی برای تهیه و خرید انواع کاشیهاست.